​Tặng quà, từ khi nào đã trở thành một nét văn hóa toàn cầu. Quà là sự kết tinh của một mối quan hệ, thay cho bao điều muốn nói, thể hiện tấm lòng cũng như văn hóa, thái độ của người tặng. Trong ngoại giao, một môi trường luôn đòi hỏi tính tuyệt đối, quà tặng cũng trở thành một thứ không thể thiếu. Nó là thông điệp cuối cùng người nhận mang về; là một thứ vũ khí kì diệu, kéo dài những giây phút đẹp đẽ và tạo bệ phóng cho mối quan hệ bền chặt giữa hai nước trong tương lai.

Cách thức tặng quà

Muốn có một quà tặng được lưu giữ lâu dài, để lại ấn tượng trong lòng người nhận thì người tặng phải hết sức khéo léo, từ chọn quà, thời gian tặng, cách tặng, đến cả cách đóng gói quà. Quà tặng ý nghĩa không nhất thiết phải cầu kì và đắt tiền mà quan trọng hơn hết, người tặng phải đủ tinh tế để hiểu người nhận. Món quà vừa phải hợp với lòng người nhận, vừa thể hiện lòng người tặng. Trong quan hệ ngoại giao, người ta thường tìm hiểu ở những người cộng tác với đối phương như chánh văn phòng, thứ trưởng, phó chủ tịch hoặc thậm chí thư kí riêng. 

Thông thường có hai cách tặng quà: tặng trực tiếp và tặng qua đường lễ tân.

+ Tặng trực tiếp: áp dụng đối với trưởng đoàn và các thành viên của đoàn (trong trường hợp thành phần đoàn ít, dưới 10 người, có quan hệ mật thiết). Tặng cho toàn đoàn ngay tại buổi tiếp. 

+ Tặng qua đường lễ tân: đối với các đoàn khác. Trong trường hợp này, chỉ tặng cho Trưởng đoàn tại buổi tiếp còn quà của các thành viên khác sẽ được chuyển đến lễ tân khách sạn nơi đoàn ở hoặc chuyển cho 1 đại diện thành viên của đoàn sau buổi tiếp nhờ gửi đến các cá nhân liên quan.

Có nhiều lý do để thực hiện cách trao quà trực tiếp, ngoài lý do đây là cách được cả chủ và khách ưa thích. Người ta thường đặt tặng phẩm ở gần nơi dự định sẽ diễn ra cuộc gặp gỡ hoặc trong một phòng tiếp liền với phòng sẽ tổ chức bữa tiệc, bữa trưa hoặc bữa tối. Đối với những cộng sự thân cận, tặng phẩm và đồ lưu niệm sẽ được mang đến khách sạn hoặc phòng làm việc của họ. Cũng có thể chọn cách trao tặng phẩm tận tay. Được nhận quà tặng từ một nhân vật nổi tiếng trên thế giới, dù đó là quà tặng khiêm tốn nhất, có ý nghĩa vô giá đối với người nhận.

Cách thức tặng quà kín đáo nhất là gửi quà đến phòng khách sạn hoặc tại nơi ở của khách, trước khi khách tới. Khi đến, khách cũng gửi quà đến cho chủ nhà theo cách thức như vậy. Trong buổi tiếp kiến đầu tiên, cả khách và chủ cảm ơn lẫn nhau một cách nhẹ nhàng hơn là phải tham gia vào một buổi lễ trao quà tận tay hình thức trước một công chúng dù hẹp hay rộng. 

Khi tặng quà, nên tặng vào đầu chuyến thăm để ý nghĩa tặng quà được vẹn nguyên. Nếu việc tặng quà diễn ra vào cuối chuyến thăm, khi đã có những sự cố, người nhận quà rất dễ có suy nghĩ rằng người tặng muốn làm quên đi những phiền toái hoặc để xin lỗi đối với những sai lầm trước đó.

Mỗi quốc gia, mỗi nền văn hóa lại có những cái nhìn khác nhau về văn hóa tặng quà. Độ chênh về văn hóa buộc chúng ta phải luôn cẩn trọng trong việc tặng quà. Khi tặng quà bằng cả sự chân thành mong muốn hiểu biết văn hóa nước bạn, món quà sẽ thực sự trở thành nét đẹp trong ngoại giao.

 

Quà tặng ngoại giao luôn mang đầy phong cách cá nhân cũng như văn hóa đất nước của người tặng. Tổng thống Obama - chủ nhân thứ 44 của Nhà Trắng đã tặng Nữ hoàng Anh một chiếc Ipod touch chứa hình ảnh bà trong chuyến thăm chính thức đến Virginia hồi năm 2007. Còn Thủ tướng Anh đã rất xúc động khi nhận được DVD chứa những bộ phim kinh điển của Hoa Kì như Bố già, Cuốn theo chiều gió…

Thế giới hẳn vẫn nhớ nụ cười rạng rỡ hứa hẹn cho một tương lai ngoại giao Việt Nam – Hoa Kì của ngoại trưởng Mĩ Hillary Clinton trong một chuyến viếng thăm hồi năm 2000. Đó là nụ cười khi bà nhận được bức tranh đá quý hình bà và con gái Chelsea cùng đội nón lá mười năm về trước. Bức tranh đá quý ấy đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của một quà tặng ngoại giao, vừa gợi nhắc, vừa mang phong cách cá nhân của cả người tặng và người nhận.

Tặng quà ngoại giao, một trong bao vấn đề dễ mà khó của Lễ tân ngoại giao, thể hiện văn hóa – trình độ của người tặng. Một món quà nhỏ bé lại chứa đựng tương lai ngoại giao của hai bên, vừa như một bản ghi nhớ bất thành văn của mối quan hệ hữu nghị, vừa mở ra một tương lai hứa hẹn. Thật không quá lời khi nói quà tặng ngoại giao là một nét đẹp không thể thiếu trong thế giới hòa bình – hữu nghị.

Mai Trúc - PLSNVNONN