​Nhận lời mời của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Phát triển, Bộ trưởng thứ nhất Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland Dominic Raab thăm chính thức Việt Nam từ ngày 29-30/9.

Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Bộ trưởng Dominic Raab và ông cũng là chính khách châu Âu đầu tiên đến thăm Việt Nam trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Quan hệ giữa Việt Nam và Anh trong những năm gần đây phát triển rất mạnh mẽ. Năm 2020 cũng là năm Việt Nam và Anh kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược.

Những liên kết tích cực

Đại sứ Anh tại Việt Nam Gareth Ward trong bài phỏng vấn với Hội đồng Anh cho rằng, Anh có sự liên kết rất tích cực tại Việt Nam khi Nghiên cứu về thế hệ trẻ (Next Generation) của Hội đồng Anh Việt Nam cho thấy khoa học và công nghệ (cùng với thể thao và giáo dục) của Anh “đạt điểm cao” ở Việt Nam, điều rất quan trọng khi “chúng ta đối mặt với cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng toàn cầu và mối quan tâm ngày càng tăng về biến đổi khí hậu”.

Ông Gareth Ward cho biết, người dân hai nước cũng có quan điểm giống nhau khi cho rằng đại dịch Covid-19 đang đưa các giá trị về gia đình, bạn bè và cộng đồng lên ưu tiên hàng đầu. “Đại dịch được cho là đã thu hẹp sự khác biệt về nhận thức giữa Đông và Tây ở cấp độ cá nhân. Quyền lực mềm và các mối quan hệ văn hóa giúp xây dựng lòng tin và sự quen thuộc, từ đó giúp củng cố sự hợp tác để giải quyết các thách thức chung”, ông nói.

Tuy nhiên, trên thực tế, không chỉ ở khía cạnh văn hóa hay sức mạnh mềm, quan hệ Việt Nam-Anh thời gian qua vẫn phát triển mạnh mẽ, và xích lại gần nhau hơn, bất chấp những cản trở do đại dịch Covid-19 gây ra.

Việt Nam và Anh thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 11/9/1973. Trong những năm qua, hai bên thường xuyên trao đổi nhiều đoàn cấp cao. Hợp tác kinh tế là một điểm nhấn trong quan hệ hai nước. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2019 đạt 6,6 tỷ USD và đầu tư FDI của Anh vào Việt Nam đạt 3,7 tỷ USD. Hai bên đang thúc đẩy sớm kết thúc đàm phán để ký kết hiệp định thương mại tự do (FTA) theo hướng cơ bản kế thừa EVFTA để đưa vào thực hiện từ 2021 sau khi thời kỳ chuyển tiếp Brexit kết thúc.

Hiện có hơn 12.000 học sinh, sinh viên Việt Nam đang theo học tại các trường của Anh và có 32 chương trình liên kết đào tạo giữa các cơ sở giáo dục Việt Nam và Anh. Về hợp tác trên diễn đàn quốc tế và khu vực, hai bên đã có sự hợp tác chặt chẽ và hiệu quả.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, dù không có các cuộc tiếp xúc trực tiếp, quan hệ Việt Nam-Anh vẫn liên tục được duy trì với các cuộc điện đàm giữa Phó Thủ tướng Bộ trưởng Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Dominic Raab ngày 13/7; cuộc hội đàm trực tuyến giữa Thứ trưởng Ngoại giao Tô Anh Dũng và Quốc vụ khanh Anh Nigel Adam ngày 16/7; Hội thảo trực tuyến về “Thành công của Việt Nam trong đối phó với dịch bệnh Covid-19 - Nền kinh tế Việt Nam và những cơ hội sau đại dịch” do Viện Scotland-châu Á tổ chức tại Anh ngày 18/6 với diễn giả chính là Đại sứ Việt Nam tại Anh Trần Ngọc An; Tọa đàm “Việt Nam: cơ hội đầu tư, kinh doanh sau đại dịch Covid-19” do Bộ Ngoại giao và Đại sứ quán Việt Nam tại Anh phối hợp với Tổ chức Asia House (Anh) tổ chức ngày 29/5…

Vào tháng 7/2020, đã diễn ra hoạt động hết sức ý nghĩa là Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh trao tặng khẩu trang kháng khuẩn do một doanh nghiệp Việt Nam tài trợ cho đại diện thủ đô London và xứ Wales để đối phó với dịch Covid-19.

Chuyến thăm của Bộ trưởng Dominic Raab, do đó, là sự tiếp tục khẳng định mong muốn thúc đẩy hợp tác giữa hai nước.

Coi trọng và nhất trí cao

Phát biểu trong buổi tiếp Bộ trưởng Dominic Raab đến chào xã giao, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Việt Nam luôn coi Anh là đối tác hàng đầu tại châu Âu và trên thế giới; đánh giá cao kết quả hội đàm giữa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Dominic Raab, nhất là việc hai bên ra “Tuyên bố chung về Quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Vương quốc Anh: Định hướng phát triển trong mười năm tới”, đưa ra tầm nhìn cũng như định hướng hợp tác trên các lĩnh vực cụ thể.

Tại cuộc hội đàm với Bộ trưởng Dominic Raab, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh cũng bày tỏ tin tưởng chuyến thăm sẽ tạo ra xung lực mới, góp phần thúc đẩy quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.

Bộ trưởng Dominic Raabnhấn mạnh chuyến thăm Việt Nam của ông nằm trong định hướng của Chính phủ Anh tăng cường, mở rộng quan hệ với châu Á - Thái Bình Dương, khẳng định Anh coi trọng và mong muốn tăng cường hơn nữa hợp tác song phương với Việt Nam, phối hợp chặt chẽ với Việt Nam trong thúc đẩy hợp tác giữa Anh với khu vực cũng như trong giải quyết các vấn đề cấp bách toàn cầu.

Tại các cuộc gặp, hai bên nhấn mạnh mong muốn và quyết tâm xây dựng một tầm nhìn mới cho quan hệ Việt - Anh trong mười năm tới, cùng nỗ lực hướng tới thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước lên một mức cao hơn.

Hội đàm giữa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Phát triển Anh Dominic Raab. (Ảnh: Tuấn Anh)

Hai bên nhất trí cùng lên kế hoạch nối lại trao đổi đoàn các cấp, nhất là cấp cao, khi điều kiện cho phép; tăng cường nội dung thực chất cho các cơ chế hợp tác; nhất trí khuyến khích, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư hai bên kết nối hợp tác, kinh doanh, đặc biệt trong các lĩnh vực Anh có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu, như công nghệ cao, viễn thông, dầu khí, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, phát triển năng lượng tái tạo...; tái khẳng định cam kết sớm kết thúc đàm phán để ký kết và đưa vào thực thi FTA song phương Việt Nam - Anh.

Hai bên cũng trao đổi về phương hướng thúc đẩy hợp tác an ninh - quốc phòng, phát triển, giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ, phát triển bền vững, giao lưu nhân dân cũng như hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao; nhất trí tăng cường phối hợp thúc đẩy quan hệ, hợp tác giữa Anh với ASEAN, đồng thời hai bên sẽ hợp tác chặt chẽ chuẩn bị cho Hội nghị của LHQ về biến đổi khí hậu COP26 mà Anh đăng cai tổ chức năm 2021.

Ngoài ra, hai bên cũng trao đổi về các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm; nhấn mạnh sự ủng hộ đối với chủ nghĩa đa phương, trật tự khu vực và quốc tế dựa trên luật lệ, phối hợp quốc tế ứng phó với các thách thức chung như an ninh biển, biến đổi khí hậu, đại dịch Covid-19; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ gìn hòa bình, ổn định, an ninh, đảm bảo an toàn và tự do hàng hải, hàng không, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tôn trọng luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982; ủng hộ Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị cấp cao ASEAN 36 và Thông cáo chung của Hội nghị các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 53 khẳng định UNCLOS 1982 là khung pháp lý điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương.

Nước Anh đã bước vào giai đoạn triển khai mạnh chính sách “nước Anh toàn cầu” với việc tích cực thể hiện tiếng nói trong nhiều vấn đề quốc tế tại các diễn đàn đa phương và nỗ lực củng cố và phát triển quan hệ với khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Trong khi đó, Việt Nam hiện đang được đánh giá là “điểm sáng” hiếm hoi trong tăng trưởng kinh tế khu vực cũng như là hình mẫu trong cuộc chiến chống Covid-19. Việt Nam đang đảm nhận trọng trách “kép” – Chủ tịch ASEAN 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021 và đã thể hiện sự lãnh đạo của mình thông qua các phản ứng nhanh chóng và chủ động trong việc điều phối các quốc gia thành viên và các đối tác bên ngoài, được nhìn nhận là một thành viên tích cực và đáng tin cậy không chỉ của khu vực châu Á - Thái Bình Dương mà cả trong mắt cộng đồng quốc tế.

Trong bối cảnh đó, những thỏa thuận và sự nhất trí mà hai bên đạt được sau chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Dominic Raab sẽ giúp hai nước nắm bắt những cơ hội hợp tác, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng sau đại dịch và đưa quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Anh phát triển tương xứng với tiềm năng và mong muốn của hai bên.